خارخاسک | Tribulus Terrestris :
خارخاسک گیاهی دارویی از خانواده اسپندیان است که به صورت یک ساله کشت می شود. خارخاسک از جمله علف های هرز با ارزشی است که به صورت خودرو در کنار سایر محصولات گیاهی رشد می کند. همانطور که از اسمش پیداست این گیاه دارای خار های تیزی است که به هنگام لمس گیاه باعث زخمی شدن دست می شود. ین گیاه ساقه های خوابیده با انشعابات گسترده بر سطح خاک دارد که تارهای ظریف ابریشمی برگ و ساقه های جوان آن را می پوشاند. برگ های آن به صورت متقابل و غالبا نامساوی بر روی شاخه ها قرار می گیرند که مرکب از برگچه های کوچک و ریزی است که به تعداد 3 یا 6 زوج در طرفین دمبرگ اصلی جای دارند. خارخاسک گل های زرد کوچک و منفردی دارد. میوه آن رنگ میوه های آن سبز مایل به زرد، بدون بو و با طعم خاصی است. میوه ها موقع رسیدن به قسمت های پنجگانه، جدا و پراکنده می شوند. هریک از این قسمت های پنج گانه در سطح بیرونی خاردار است. دانه، برگ، ریشه و بویژه میوه های خارخاسک مورد استفاده قرار می گیرند.
نحوه کاشت بذر خارخاسک :
خارخاسک از طریق بذر تکثیر می شود. بذور تازه از خود خواب نشان می دهند و کاشت آن بلافاصله پس از رسیدن سبب جوانه زنی کمی می شود. به همین دلیل این گیاه در اوایل یا اواسط پاییز کاشته می شود تا در آن چند ماه سرد وقفه و خواب بذر طی شده و در اوایل بهار شروع به جوانه زدن و رشد می کند. در پاییز زمین محل کاشت را شخم زده بزنید و بذر خارخاسک بر روی خاک بپاشید و روی بذر ها را با لایه ای از خاک غنی به قطر 2 تا 3 سانتی متر بپوشانید و آبیاری کنید. توجه داشته باشید که خاک مورد کشت مرطوب باشد و تا زمان جوانه زنی باید مرطوب نگه داشته شود. معمولا در اوایل بهار بذرها جوانه زده و شروع به رشد می کنند. بعد از جوانه زدن بذر ها، جوانه های ناقص و ضعیف را حذف کنید تا فاصله بین بوته ها به 20 تا 40 سانتیمتر برسد به این ترتیب گیاه فضای کافی برای رشد دارد. خارخاسک به آبیاری متوسط و در عین حال منظمی نیاز دارد. این گیاه ریشه های فرعی زیادی دارد و همین عامل سبب جذب رطوبت در خاک های کم آب می شود. خارخاسک از جمله گیاهان آفتاب دوست است که برای رشد به نور زیاد خورشید نیاز دارد. خارخاسک در طول روند جوانه زنی به بستری مرطوب نیاز دارد و نباید در آبیاری آن کوتاهی کنید اما پس از جوانه زنی و بالغ شدن گیاه میزان آبیاری را کاهش دهید تا بستر گیاهتان غرقابی نشود در غیر اینصورت با پوسیدگی ریشه ها مواجه خواهید شد. شما می توانید با توجه به شرایط این گیاه با ارزش را در گلدان و یا باغچه بکارید و پرورش دهید.
خواص خارخاسک :
خارخاسک دارای خواص درمانی و طب سنتی بسیار زیادی است از مهمترین خواص این گیاه می توان به خواص ضد التهابی و ضد سرطانی آن اشاره کرد. گیاه خارخاسک باعث کاهش قند خون بیماران دیابتی می شود. این گیاه دفع کننده سنگ های مجاری ادراری و تسهیل دهنده عمل تصفیه خون و اعمال کبدی است. در طب سنتی برای خارخاسک اثر مدر و دفع کننده ی سنگ های مجاری ادراری و تقویت کننده قوای جنسی قایل هستند و از آن به عنوان درمان کننده عفونت و التهاب لثه نیز استفاده می شود. خارخاسک برای غلبه بر مشکلات ناباروری سودمند است. همچنین در بهبود گر گرفتگی، تعرق، افسردگی، بی خوابی و اضطراب بدون تاثیر بر هورمون های زنانه موثر است. این گیاه بین ورزشکاران به خصوص بدن سازان به همراه مکمل های غذایی برای تقویت توده عضلانی و افزایش قدرت مصرف می شود. طب سنتی چینی و هندی برای درمان بیماری های کبد و کلیه و بیماریهای قلبی – عروقی از این گیاه استفاده می کند. میوه خارخاسک مانند عصاره ی گیاه عمل می کند و دم کرده ی میوه آن، برطرف کننده ی بیماری های کلیه و نقرس است. کارشناسان مالیدن روغن خارخاسک را در تسکین درد مفاصل و کمر تاثیرگذار می دانند. کی دیگر از خواص گیاه خارخاسک درمان سرفه است. جوشانده این گیاه سرفه های ناشی از سرماخوردگی درمان می کند و بهبود این بیماری را سرعت می بخشد. احتیاط : زنانی که در دوره بارداری و شیردهی قرار دارند از مصرف خارخاسک خودداری نمایند. قبل از جراحی و به مدت 2 هفته برای پیشگیری از مشکلات کنترل قند خون از مصرف خارخاسک اجتناب کنید. خارخاسک فواید زیادی برای بیماران کلیوی دارد ولی افرادی که دچار مشکلات پروستات هستند قبل از مصرف این گیاه با پزشک خود مشورت نمایند.
