هویج محصول فصل خنک و نیمه مقاوم است.دمای 15-21 درجه سانتی گراد مناسب برای رشد گیاه می باشد.نسبت به رطوبت و بارندگی زیاد حساس می باشد و در نواحی پرباران محصول خوبی نمی دهد.گیاهی دو ساله است. ارقام را بر اساس خصوصیات ریشه به واریته های بی نوک و نوک دار طبقه بندی می شود. هویج به خاکی سبک،عمیق، زهکش مناسب و اسیدیته کمی اسیدی و پوک مانند خاک لوم یا لومی-شنی احتیاج دارد. نوع و مقدار کود شیمیایی به زمین و فصل کاشت بستگی دارد به طور مثال هنگامی که دربهارکشت می شود کود بیشتری به خاک اضافه می شود زیرا هویج هر چه سریعتر دوره رشد خود را تکمیل کند و به گرما برخورد نکند.
چون بذر هویج از گل آذین های مختلف شکل می گیرد بنابر این میزان رسیدن بذر حاصل از آن ها یکنواخت نیست و جوانه زنی بذر ضعیف می باشد و به علت جوانه زنی نامناسب نیاز به پوشش دار نمودن بذر، برای آن احساس می شود. در ارقام زودرس5-6 و در دیررس ها3-4 کیلوگرم بذر کاشته می شود.کاشت هویج در مناطق معتدل بعد از رفع خطر سرمازدگی بهاره می باشد و اگر زودتر کشت انجام شود باعث گلدهی آن می گردد اما در مناطق گرمسیر امکان کاشت در پاییز و زمستان هم وجود دارد.کاشت به صورت کشت مستقیم بذر انجام می شود.فواصل ردیف ها برای ارقام زودرس 25 و برای ارقام دیررس 30-40 سانتی متر و قاصله بین بوته ها 3-5 سانتی متر در نظر گرفته می شود.
نکته مهم در مرحله داشت مبارزه با علف های هرز است و در حین رشد علف های هرز زیاد می شوند و هویج بسیار به علف هرز حساس می باشد زیرا هویج هم کند جوانه می زند و هم کند رشد می کند.هویج به رطوبت مداوم و فراوان احتیاج دارد.
برداشت زمانی است که رنگ برگه ها تقریبا از سبز به زرد تغییر یابد البته زودتر از این موعد هم قابل برداشت می باشد اما عملکرد گایین می آید. پس از برداشت هویج را باید در آب خنک شسته تا حرارت مزرعه گرفته شود و سپس در جای خنک نگهداری شود.
هویج از سبزیجاتی است که مدت زمان زیادی قابل نگهداری است و در دمای نزدیک صفر درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 95% چهار تا پنج ماه قابل نگهداری می باشد
هویج گیاهی علفی دو ساله و محصول فصل سرد و گیاهی روز کوتاه و دارای تولید مثل جنسی و خودگشن (در مواردی دگر گشنی) بوده و از نظر جوانه زنی برون جوانه زنی دارد.
گیاه هویج دارای ریشه عمودی، ضخیم در ریشه اصلی عمیق و ریشه های فرعی اندک است. تشکیل برگ روزت در سال اوّل و دارای برگها، متناوب دندانه دندانه است. ساقه هویج بی کرک و ارتفاع ساقه این گیاه ۶۰ تا ۹۰ سانتی متر در سال اول کوتاه و در سال دوم طویل می شود. گل های هویج هرمافرودیت و به رنگ سفید و ریز بوده و دارای ۵ گلبرگ، ۵ پرچم و مادگی و ۵ برچه و گل آذین چتری که از داخل غلاف از راس خارج می شود.
گلهای گیاه هویج از سفید تا صورتی دیده می شود.
ارقام هویج: از نظر رنگ قرمز، بنفش، نارنجی و زرد و از نظر شکل مخروطی توپ گلفی و استوانه ای است و ارقام هیبرید و غیر هیبرید در آن وجود دارد.
طبقه بندی انواع هویج از نظر طول دوره رویش، زود رس، میان رس و دیرس است. هویج های زود رس بین ۲ تا ۳ ماه ، هویج های میان رس و متوسط بین ۳ تا ۴ ماه و هویج های دیررس (پاییز) بین ۵ تا ۶ ماه طول دوره رویش دارند.
مشخصات هویج رکسوان
۱- نوع هویج: متوسط رس: بین ۹۵ تا ۱۲۰ روز قابل برداشت است.
۲- طول میوه: ۱۷ تا ۲۲ سانتی متر.
۳- دارای میوه به رنگ نارنجی پر رنگ.
۴- میوه صاف دارای گره بسیار کم.
۵- تناژ دهی بالا، از ۶۵ تن تا ۹۰ تن در هکتار.
نوع بسته بندی بذر: قوطی ۴۰۰ گرمی
فاکتورهای موثر بر رنگ هویج:
۱- کاهش رنگ با مصرف آب بیش از اندازه.
۲- کاهش رنگ هویج در دمای بالا و پایین تر از اپتیمم.
۳- کاهش رنگ با کاهش تعداد ساعات آب دهی.
۴- کاهش رنگ هویج با استفاده از کود دامی تازه.
۵- افزایش رنگ هویج در خاک شنی و مرغوب.
عواملی که سبب چند شاخه ای شدن و بد شکل شدن هویج می شود:
۱- خاک سنگین و یا خاک دارای سنگریزه.
۲- تنش های رطوبتی.
۳- یخ زدگی هویج.
۴- استفاده از کود دامی تازه.
۵- دمای بالا.
۶- استفاده بیش از حد از کودهای ازته.
خاک مناسب کاشت هویج
خاک مناسب برای کاشت هویج لومی شنی و عمیق با زهکش مناسب با اسیدیته ۶ الی ۷ می باشد. برای کاشت هویج استفاده از کود دامی پوسیده شده بسیار مهم است.
۱- در آماده سازی زمین شخم ۳۰ سانتی متر و استفاده از علف کش (ترفلان) قبل از کاشت توصیه میگردد.
۲- در ارقام زود رس فاصله بین بوته ۲ تا ۳ سانتی متر و فاصله بین ردیف ۲۵ سانتی متر، در ارقام متوسط رس فاصله بین بوته ۳ تا ۴ سانتی متر و فاصله بین ردیف ۳۰ سانتی متر توصیه میشود. در ارقام دیر رس فاصله بین بوته ۴ تا ۵ سانتی متر و فاصله بین ردیف ۳۵ سانتی متر پیشنهاد میگردد.
۳- استفاده از کمپوست، کود جلبکی، کود دامی پوسیده ، کودهای حاوی ضایعات چای و فرو بردن کود در عمق ۵ تا ۱۰ سانتی متر مناسب است.
۴- بذر هویج کوچک و به رنگ های خاکستری و سبز معطر است شکل بذر محدب و دارای خار است. برای کاشت هویج بذرها را به هم می مالند تا خارها از بین برود.
۵- عمق کاشت مناسب برای کشت بذر هویج ۱ تا ۲ سانتی متر و میزان بذر هویج مورد نیاز برای هر هکتار ۳ تا ۵ کیلوگرم پیشنهاد میگردد.
۶- هویج زود رس را در مناطق گرم در پاییز و زمستان می کارند و در بهار و تابستان به بازار عرصه می نمایند.
۷- هویج دیر رس را درمناطق سرد سیر و در بهار می کارند و در پاییز و زمستان به بازار عرصه می نمایند.
نکاتی در مورد کاشت هویج:
بذر هویج و تربچه را می توان با هم کاشت زیرا زمان برداشت تربچه با زمان سبز شدن هویج با هم است و می توان از یک زمین دو محصول گرفت.
بذور هویج بایستی با قارچ کش تیرام ضد عفونی شود.
جوانه زنی بذر ۶ تا ۱۲ روز طول می کشد . دمای خاک برای جوانه زنی ۲۱/۵ سانتی گراد و دمای بالا در دوره جوانه زنی بذر را دچار مشکل می کند.
کود مورد نیاز برای کاشت هویج: برای یک هکتار هویج ۱۵۰ کیلو کود ازته، ۱۰۰ کیلو فسفات و ۲۵۰ کیلو پتاس توصیه می شود.
آفات و بیماریهای هویج:
شپش هویج: محل خسارت یک سوم بالای ریشه.
روش مبارزه : استفاده از سم پریموس در اواسط تابستان.
مگس هویج: محل خسارت دو سوم پائین ریشه
روش مبارزه: استفاده از سم متیل پریمیفوس در اواسط تابستان و یا استفاده ازگونه های مقاوم.
کرم هویج:
محل خسارت: بذرهای در حال جوانه زنی و ریشه در تمام سال
کنترل: در صورت مشاهده آفت استفاده از سم پریمیفوس
پوسیدگی سیاه هویج:
پوسیدگی ها درساقه و ریشه ظاهر می شود.
مبارزه : جمع آوری نقاط الوده و بذر گیری از بوته های سالم.
پوسیدگی نرم باکتریائی:
علائم: هویج هایی که در دمای بالای نگهداری می شود خسارت می بیند.
مبارزه: نگهداری در انبار دردمای صفر و رطوبت کمتر از ۹۰٪ ضد عفونی انبار و جعبه ها با فرمالین یا سولفات مس.
نماتد مولد غده و ریشه: ظهور غده هائی به قطر یک میلی متر تا دو سانتی روی ریشه.
مبارزه: تناوب زراعی
مبارزه شیمیایی استفاده از متیل بروماید و اتیلن دی بروماید
استفاده از ارقام مقاوم
برداشت هویج:
برای برداشت باید بستر را با آب خیساند و خاکهای اطراف ریشه را کنار زده شود. اگر هویج با شاخ و برگ برداشت شود دسته ای گفته می شود و اگر هویج بدون شاخ و برگ برداشت شود کپه ای گفته می شود.
نگهداری پس از برداشت هویج:
قبل از نگهداری در انبار، انبار را با محلول ۲ درصدی سولفات مس تمیز می کنند. شستشوی هویج ها و سپس قرار دادن در کیسه های پلاستیکی.
هویج را در انبار در دمای صفر درجه و رطوبت نسبی ۹۵٪ بمدت ۴ تا ۶ ماه می توان نگهداری کرد.
هویج را باید دور از سیب زمینی، سیب و گلابی که اتیلن تولید می کند نگهداری کرد.
هویج نیاز آبی بالا دارد و در مناطق معتدل ۲۰۰تا ۶۰۰ متر مکعب و در مناطق گرم ۹۰۰ متر مکعب در هفته نیاز دارد یعنی اگر در مجموع یک هویج سه ماه در زمین باشد و ۱۲ مرحله آبیاری بخواهد و هر مرحله ۵۰۰ متر مکعب آب مصرف شود ۶۰۰۰ متر مکعب درهر هکتار مصرف آب هویج خواهد بود.
