نوشته های بلاگ برچسب خورده با  "پاکان بذر اصفهان"

سرخارگل (اکیناسه)

نام علمی : Achinacea purpurea
خانواده :Asteraceae                  

اکیناسه یا سرخارگل ازجمله گیاهان دارویی مهمی است که منشأ تمامی گونه های آن آمریکای شمالی بوده و این گیاه نزد بومیان این منطقه از اهمیت زیادی برخوردار بوده است . داروهای گیاهی زیادی از اندامهای مختلف سرخارگل تولید می شود که باعث افزایش کشت این گیاه در سالهای اخیر در کشور شده است . همچنین گونه های مختلف سرخار گل در کشورهای اروپایی و آمریکا به عنوان گیاه زینتی در پارکها و باغات کشت می شود .

 خواص و موارد مصرف :

سرخارگل کاربردهای وسیعی در صنایع دارویی ، غذایی ، آرایشی و بهداشتی دارد . ازاندامهای مختلف سرخار گل برای درمان بیماریهای لثه و دهان ، سرماخوردگی ، سرفه ، برونشیت ، عفونتهای ریوی و تقویت سیست ایمنی بدن استفاده می شود . مواد مؤثره موجود در ریشه وپیکره رویشی سرخارگل خاصیت ضدقارچ ، ضد باکتری وضد ویروسی داشته و از آنها در پیشگیری و معالجه سرماخوردگی و بیماریهای تنفسی داروهایی تهیه می شود .

گیاه شناسی :

سرخارگل گیاهی علفی و چند ساله از تیره کاسنی دارای ریشه مستقیم و عمیق که دارای انشعابهای فراوانی می باشد . ساقه استوانه ای ، مستقیم و محکم و پوشیده از کرک . برگها پهن و کم وبیش نیزه ای یا بیضوی شکل و هر دوسطح آن پوشیده از کرکهای خشن ، گلها فنجانی شکل و دارای گلچه های زبانه ای و رنگ آنها بنفش تیره یا ارغوانی و ازخرداد تا شهریور ظاهر می شوند . میوه فندقه و چهار وجهی و رنگ آن خاکستری می باشد . وزن هزار دانه حدود 4 گرم می باشد .   

عوامل محیطی :

این گیاه در مناطق مرطوب و پرنور، خاکهای با بافت متوسط و عمیق وغنی و در اکثر اقلیم ها به جز مناطق گرم و خشک رشد می کند . سرخارگل گیاهی آهک دوست بوده وترکیبات آهکی نقش مهمی در افزایش عملکرد ریشه و پیکر رویشی آن دارد اسیدیته 6 تا 7 برای رشد سرخارگل مناسب می باشد . این گیاه مقاوم به خشکی بوده ودر شوری بیش از 5/7 دسی زیمنس عملکرد محصول کاهش خواهد یافت . ریشه سرخارگل نسبت به اندام های هوایی گیاه مقاومت بیشتری دارد و تا دمای منفی 30 درجه را نیز تحمل می کند .

کاشت سرخارگل :

زمان کاشت  : نشاء  اواسط بهار و اوایل پاییز

روش های تکثیر : به وسیله بذر و از طریق رویشی( تقسیم بوته )

روش مناسب کشت : کشت غیرمستقیم یا نشاء کاری

تراکم کشت  :  66 هزار بوته در هکتار

فواصل کشت ردیفی : فاصله دو بوته در طول ردیف 30 cm و فاصله بین ردیف 50 cm

بذر مورد نیاز :  5 تا 7 کیلوگرم بذر جهت کشت مستقیم و یک کیلو گرم برای سینی نشاء

عمق کشت بذر : 1/5 تا 2 cm

خاک مناسب : خاکهای لومی و دارای زهکش مناسب  

اندام مورد استفاده و عملکرد  : ریشه ، گل و کل اندام هوایی ، میانگین عملکرد سالانه خشک پیکر رویشی 3 تا 4 تن و ریشه خشک 1 تا 2 تن درهکتارمی باشد. البته معمولاً ریشه دو ساله یا سه ساله استفاده می شود تا ریشه ها هم از نظر کمی و کیفی مطلوبتر شود .

 ملاحظات کاشت سرخار گل  

* سبز شدن بذر سرخارگل به مقدار زیادی رطوبت نیاز دارد ورشد ابتدایی گیاه نیز بسیار کند می باشد لذا روش کشت مستقیم بذر برای این گیاه توصیه نمی شود .

* تکثیر رویشی سرخار گل از طریق تقسیم بوته امکان پذیر می باشد که به دلیل هزینه بالا و زمان بر بودن در سطوح کوچک مورد استفاده قرار می گیرد .

* زمان مناسب برای تکثیر رویشی اوایل مهر یا اوایل بهار (اواسط اردیبهشت) و زمان مناسب کشت غیرمستقیم  برای خزانه هوای باز اواخر پاییز و درخزانه زیر پلاستیک اوایل اسفند ماه می باشد.

 * زمان انتقال نشاء به زمین اصلی بسته به زمان خزانه گیری در مرحله چهار تا شش برگی شدن گیاه اوایل بهار یا اوایل پاییز می تواند باشد .

* زمان کاشت مستقیم اکیناسه اواخر پاییز مناسب می باشد و برای کشت بهاره اوایل بهار با پیش تیمار سرمادهی یک ماهه بذور توصیه می شود .

* با افزایش بیش از اندازه تراکم گیاهی از میزان عملکرد ریشه کاسته خواهد شد .

* در صورت امکان فاصله کاشت 30 cm در 30 cm بهترین فاصله کاشت برای بیشترین عملکرد ریشه و کنترل علف های هرز می باشد .

* در تکثیر رویشی معمولا از بوته های 2 یا 3 ساله استفاده می شود .

* در کشت پاییزه سرخارگل به دلیل طولانی بودن فصل رشد میزان عملکرد بیشتر از کشت بهاره می باشد .

* چینه سرمایی به مدت یک تا چهار هفته در دمای صفر تا پنج درجه سبب افزایش قوه نامیه بذر این گیاه می شود .

مدیریت تغذیه و آبیاری

سرخارگل گیاهی نسبتا کم توقع بوده ولی برای رسیدن به عملکرد اقتصادی باید عناصر غذایی به مقدار کافی در اختیار گیاه قرار بگیرد . این گیاه به خشکمی مقاوم می باشد و تنش ملایم خشکی موجب افزایش عملکرد ریشه می شود . استفاده 30 تن کود دامی پوسیده قبل از کشت وکودهای زیستی ریشه زا در طول دوره رشد و عناصر غذایی اصلی به خصوص ازت به صورت سرک برای بهبود عملکرد کمی و کیفی توصیه می شود .

برداشت

زمان برداشت اندامهای مختلف سرخارگل بستگی به زمان کاشت ، سن گیاه و هدف کاشت دارد . زمان مناسب برای برداشت پیکره رویشی سرخار گل مرحله گلدهی کامل است ریشه های سرخارگل باید در سال دوم یا سوم برداشت شود که زمان برداشت ریشه ها ی سرخارگل فصل پاییز و اواخر دوره رویشی گیاه در مهر و آبان می باشد . برداشت اندام هوایی گیاه از ارتفاع حدود 10 cm خاک بهتر است انجام گیرد . برای بالا بردن کیفیت مواد مؤثره موجود درریشه بهتراست ریشه ها در معرض سرمای پاییزه قرار بگیرند وپس از خشک شدن برگها و انتقال مواد غذایی به ریشه ها برداشت انجام شود .  .

سؤالات رایج

برداشت بذر سرخارگل از سال چندم کشت امکان پذیر می باشد ؟ از سال دوم تا چهارم  

میزان عملکرد بذر در گیاه سرخارگل چقدر می باشد ؟ 450 تا 600 کیلو گرم

دمای مناسب جهت خشک کردن اندام رویشی و ریشه های سرخارگل چند است ؟ 40 تا 45

زمان مناسب برداشت اسطوخودوس به منظور حفظ اسانس چه موقع می باشد ؟ صبح

 بازده اقتصادی گیاه سرخار گل چند سال می باشد ؟ چهار سال  

جو دوسر با پوشینه رسید. خلوص بذور در حد 99% بوده و قوه نامیه 92% دارد و عاری از هر گونه آلودگی و قارچ و باکتری می باشد.

بسمه تعالی

گزارش اولین همایش ملی به نژادی گیاهان داروئی 8 و 9 بهمن ماه 1402 کرمان

همایش ملی به نژادی گیاهان داروئی با مساعدت و همکاری دانشگاه شهید باهنرکرمان، اتحادیه انجمن های گیاهان داروئی و موسسه ثبت و گواهی بذر کشوردر دانشگاه شهید باهنر کرمان برگزار شد. مجموعاً 130مقاله به دبیرخانه ارسال شده بود ه که 110 مقاله پذیرفته شد. تعدادی از مقالات (حدود 16 مقاله) بصورت شفاهی و بقیه به صورت پوستر ارائه گردید. اینجانب هم مقاله ای رابصورت سخنرانی ارائه نمودم که عنوان آن چالش ها و راهکارهای تولید بذر گیاهان داروئی در ایران بود.

نکات مهم و قابل توجه در این همایش بصورت ذیل بود.

• این همایش در نهایت آرامش و نظم برگزار شد و کلیه دست اندرکاران اعم از معاونت دانشگاه شهید باهنر و دبیر علمی و دبیر اجرائی همکاری بسیار عالی و صمیمانه ای داشتند که به نوبه خود بسیار حائز اهمیت بود.
• کارهای بسیار خوبی برروی به نژادی گیاهان داروئی صورت گرفته بود و برروی گیاهانی مانند آویشن ولگار، آویشن دنایی، خارمریم، بومادران، زیره سبز، زیره سیاه، گلرنگ فعالیت های چشمگیری انجام شده بود که منجر به تولید ارقام جدید شده بود.
• سه رقم خار مریم ، یک رقم آویشن هیبرید، یک رقم زیره سیاه، یک رقم زیره سبز، از خروجی هائی بود که توسط دانشگاههای کشور انجام شده بود.
• در خصوص تهیه DUS فعالیت های خوبی توسط موسسه ثبت و گواهی بذر کشور انجام شده بود و DUS چند گونه گیاه دارویی تدوین شده بود.
• جهت حفظ و حراست از گیاهان در معرض خطر و آسیب پذیر و اندمیک پروژه ای جالب با مشارکت مردم انجام گرفته بود که یکی از آنها در خصوص گیاه Levesticm officinalis بود که در منطقه کوه هزار در استان کرمان یافت میشود. مردم به این گیاه کرفس کوهی می گویند در حالی که انجدان رومی است. در روستای دودران وجود دارد با همراه 152 نفر از اعضاء انجمن این گیاه حفظ شده و بصورت خاص ویژه بهره برداری می شود. این طرح با همکاری FAO انجام شده و نقش مهمی در احیاء این گونه داشته است.
• نکته مهم اینکه از روش های اصلاح نباتات جدیدو مدرن برابی به نژادی گیاهان داروئی استفاده شده که این روند می تواند کشت و کار گیاهان داروئی را گسترش دهد.
• در پایان قطعنامه ای مورد تصویت قرار گرفت که بنا بر این شد دبیرخانه انجمن ملی به نژادی گیاهان داروئی بطور مستمر در دانشگاه کرمان و همایش دو سال یکبار به صلاحدید در یکی از دانشگاههای مرتبط برگزار گردد.

آزمون های مهم تجزیه بذر: خلوص فیزیکی،جوانه زنی بذر، قوه نامیه بذر، تعیین وزن هزار دانه، آزمون رطوبت داخلی بذر، آزمون ویگور بذر، قابلیت حیات بذر، آزمون سلامت بذر، تعیین هکتولیتر بذر، زمان رسیدن به 50% جوانه زنی، تست سرعت و استارت جوانه زنی و ...